Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού, Παγκόσμια Ημέρα για το Σύνδρομο Down και Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης.


Τα στερεότυπα είναι η κυριότερη μορφή ρατσισμού από την οποία σχεδόν κανείς μας δεν φαίνεται να μπορεί να ξεφύγει έστω και μια φορά στην ζωή του. Ο λόγος; Η άγνοια, η ημιμάθεια και η έλλειψη παιδείας γύρω από κάποιο θέμα. Τα στερεότυπα γίνονται επικίνδυνα όταν μπορούμε αυτόματα να συνάγουμε συμπεράσματα σχετικά με άτομα, φυλές, φύλα, έθνη ή γεγονότα που δεν είναι ακριβή και μπορεί ακόμη και να είναι προσβλητικά. Έτσι, το ερώτημα είναι το εξής: όταν ένα συγκεκριμένο στερεότυπο είναι ενεργοποιημένο - δηλαδή βλέπουμε κάποιον ηλικιωμένο, ένα αλλοεθνή ή ένα άτομο με ειδικές ανάγκες - μπορούμε να αποφύγουμε σκέψης, αντίστοιχα, "απλουστευτικές", "αγενής" και "αδιάκριτες";

Αυτό που δείχνουν οι έρευνες είναι το πόσο ευαίσθητοι ήμαστε στις μικρολεπτομέρειες των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων μας. Διακριτές είναι οι ακούσιες αλλαγές στη συμπεριφορά μας όταν ήμαστε με άλλους ανθρώπους σε σχέση με το όταν ήμαστε μόνοι μας. Και με το ίδιο σκεπτικό που αλληλοεπιδρούμε με τους άλλους μπορεί να ενεργοποιηθούν αυτόματα τα στερεότυπα στο μυαλό μας  τα οποία στη συνέχεια εκφράζονται. Όσο και αν δεν θέλουμε, μερικές φορές τα στερεότυπα μπορεί εύκολα να επηρεάσουν τη συμπεριφορά μας και τις αισθήσεις μας, χωρίς να έχει θέση και λόγο σε αυτό η συνείδηση μας.

Η ιατρική ή τα επιμέρους πρότυπα της αναπηρίας έχουν επηρεάσει αρνητικά τον τρόπο που τα άτομα με ειδικές ανάγκες αντιμετωπίζονται από τις κοινωνίες, στην εργασία τους (για όσους έχουν την τύχη να εργάζονται), καθώς και στο εκπαιδευτικό περιβάλλον. Το μοντέλο αυτό θεωρεί ότι τα άτομα με ειδικές ανάγκες, ως οι ασθενείς ή άρρωστους ανθρώπους και βλέπει επίσης την αναπηρία ως ατομικό πρόβλημα που χρειάζεται να θεραπευτεί από το ίδιο το άτομο.

Όπως είπαμε και παραπάνω η έλλειψη γνώσης και παιδείας γύρω από ένα θέμα είναι αυτή που μας οδηγεί στην λογική της μάζας και την αναμάσηση στερεοτυπικών αντιλήψεων. Έτσι λοιπόν τον Αύγουστο του 2010 στο Cleveland, Ohio, η αστυνομία αναζητά ένα ύποπτο για ένοπλη ληστεία που είχε μόλις εμφανιστεί στην δυτική πλευρά της πόλης. Η κλήση στην αστυνομία χαρακτήριζε τον ύποπτο ως "λευκό άνδρα, μετρίου αναστήματος". Η αστυνομία που ερευνούσε την γειτονιά, αναζητούσε ένα άτομο μέσο ύψος, λευκό, ήρθαν μπροστά στον Jaun Ortiz. Ο Ortiz είναι μετρίου αναστήματος" και ισπανόφωνων. Επίσης, έχει σύνδρομο Down. 

O Ortiz ήταν φοβισμένος από τους δύο αστυνομικούς, έτσι ξεκίνησε να τρέχει προς το σπίτι στους γονείς του. Όταν οι αστυνομικοί που έφτασαν έως τον Ortiz, είχε μόλις φτάσει σπίτι και προσπαθούσε να αγκαλιάσει τη μαμά και τον μπαμπά του. Οι αστυνομικοί τότε άρπαξαν το αγόρι από τους γονείς με την απειλή των όπλων και άρχισαν την επίθεση. Οι γονείς του παιδιού προσπάθησαν να εξηγήσουν στους αστυνομικούς πως το παιδί έχει σύνδρομο Down. Εκείνοι απάντησαν να βγάλουν τον σκασμό και πως φαίνεται από την φάτσα του το τέρας τι είναι. Για να μην μακρηγορούμε το παιδί έπεσε θύμα των ρατσιστικών στερεοτύπων δύο άξεστων αστυνομικών, οι οποίοι τελικά αποπέμφθηκαν από το σώμα και έδωσαν  πρόστιμο για ψυχική οδύνη στην οικογένεια. 

Η λύση στο πρόβλημα, γιατί είναι πρόβλημα, είναι απλή και δωρεάν! Η παιδεία! Ανοίγουμε τα σπίτια μας και τις ντουλάπες μας τέτοια εποχή για να αεριστούν, το μυαλό μας; Την ψυχή μας; Δεν είναι δικαίωμά, είναι υποχρέωση μας να τα καλλιεργούμαι να τα εξελίσσουμε αν θέλουμε να έχουμε το δικαίωμα να ήμαστε άνθρωποι. Γιατί άνθρωπος είναι αυτό που άνω θρώσκει (κοιτάζει προς τα πάνω) και πως περιμένουμε από ένα μαραμένο ακαλλιέργητο λουλούδι να κοιτάξει προς τα πάνω τον ήλιο.

Από το Καπνισμένο τσουκάλι του Γιάννη Ρίτσου

Δίπλα σου αυτός ο ανάπηρος πριν κοιμηθεί βγάζει το πόδι του
τ' αφήνει στη γωνιά — ένα κούφιο ξύλινο πόδι —
πρέπει να το γεμίσεις όπως γεμίζεις τη γλάστρα με χώμα
να φυτέψεις λουλούδια
όπως γεμίζει το σκοτάδι με αστέρια
όπως γεμίζει λίγο-λίγο η φτώχεια στοχασμό κι αγάπη.
Το ’χουμε απόφαση, μια μέρα όλοι οι άνθρωποι να ’χουνε δυο πόδια
ένα χαρούμενο γεφύρι από μάτια σε μάτια
από καρδιά σε καρδιά. Γι’ αυτό όπου καθήσεις
ανάμεσα στα τσουβάλια του καταστρώματος φεύγοντας για την εξορία
πίσω απ' τα σίδερα του τμήματος μεταγωγών
κοντά στο θάνατο που δε λέει «αύριο»
ανάμεσα σε χιλιάδες δεκανίκια από πικρά σακατεμένα χρόνια,
εσύ λες «αύριο» και κάθεσαι ήσυχος και βέβαιος
όπως κάθεται ένας δίκαιος άνθρωπος αντίκρυ στους ανθρώπους.
[…]
Ευλογημένη ας είναι η πίκρα μας.
Ευλογημένη η αδελφοσύνη μας.
Ευλογημένος ο κόσμος που γεννιέται.
[…]
Η καρδιά μου σήμερα δε μοιάζει με κανένα σύγνεφο
χρυσό που λαμπαδιάζει στο λιόγερμα
μήτε με κανέναν άγγελο που στρώνει το τραπέζι μες στα
δέντρα του Παράδεισου
τινάζοντας με τ' άσπρα του φτερά τα ψίχουλα των άστρων
απ' τις γενειάδες των παλιών Αγίων.
Τίποτα τέτοιο. Η καρδιά μου είναι τώρα ένα φαρδύ χωματένιο τσουκάλι
που μπήκε πολλές φορές στη φωτιά
που μαγέρεψε χιλιάδες φορές για τους φτωχούς
για τους ξωμάχους, για τους περατάρηδες
για τους εργάτες και για τις πικρές μανάδες τους
για τον πεινασμένον ήλιο, για τον κόσμο — ναι, για όλο τον κόσμο
— ένα φτωχό, καπνισμένο, μαυρισμένο τσουκάλι που κάνει
καλά τη δουλειά του
που βράζει άγρια ραδίκια του βουνού κι αριά και που κάνα
κοψίδι κρέας
κι από κάτου συδαυλίζουν τη φωτιά τα πεινασμένα αδέρφια μου
— καθένας βάζει και το ξύλο του
καθένας καρτεράει το μερτικό του.
[…]
Εδώ είναι φως αδερφικό — απλά τα χέρια και τα μάτια.
Εδώ δεν είναι να ’μαι εγώ πάνω από σένα ή εσύ πάνω από μένα.
Εδώ είναι να ’ναι ο καθένας μας πάνω απ' τον εαυτό του.
Εδώ είναι ένα φως αδερφικό που τρέχει σαν ποτάμι δίπλα
στο μεγάλο τοίχο.
Αυτό το ποτάμι το ακούμε ως και μέσα στον ύπνο μας.
Κι όταν κοιμόμαστε το ’να μας χέρι κρεμασμένο απ' όξω απ' την κουβέρτα
βρέχεται μέσα σε τούτο το ποτάμι.
Φτάνει με δυο σταγόνες μόνο από τούτο το νερό να ραντίσεις
το πρόσωπο του εφιάλτη, και χάνεται καπνός πίσω απ' τα δέντρα.
[…]
Ένα τσουκάλι λοιπόν. Τίποτ’ άλλο.
Πήλινο, μαυρισμένο τσουκάλι,
βράζοντας, βράζοντας και τραγουδώντας,
βράζοντας πάνω στου ήλιου τη φωτιά και τραγουδώντας.
[…]
Γιατί εμείς δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε, αδελφέ μου,
από τον κόσμο
εμείς τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο

Καραδάκης Γιώργος - Παναγιώτης,  BA (Hons) 
Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής
Anglia Ruskin University 
Πτυχίο Ψυχοκοινωνικών Σπουδών
MA Ψυχανάλυση και Σύγχρονη Κοινωνία
Brunel University, London

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Αυτές είναι οι ψυχολογικές διαταραχές από τις οποίες πάσχουν οι πριγκίπισσες της Disney.

Και ζήσαν αυτοί καλά; 1.    Σταχτοπούτα: Εξαρτητική διαταραχή προσωπικότητας Φαίνεται πως η Σταχτοπούτα είναι μια μικρή περίπτωση εξαρτημένης διαταραχή προσωπικότητας (DPD) λόγω της έντονης συναισθηματικής εξάρτησης από τους άλλους και τις προσπάθειές της να τους ευχαριστεί. Επίσης επηρεάζεται η δεξιότητα της στη λήψη αποφάσεων, έτσι είναι καλό, το ότι έχει μια καλή νεράιδα να καθορίζει το τι θα φορέσει! 2.    Άριελ: Θησαυρισμός Ακριβώς, η συλλογή από χιλιάδες πιρούνια και μεταλλικά αντικείμενα δεν είναι τόσο αθώα τελικά. 3.    Αουρόρα: Το σύνδρομο της Ωραίας Κοιμωμένης Ένα εξαιρετικά σπάνιο σύνδρομο όπου ο πάσχον έχει έντονες εναλλαγές διάθεσης και πέφτει απότομο με βαθύ και μακρύ σε διάρκεια ύπνο. Προς υπεράσπιση της πάντως, αυτά προκαλεί το έντονο στρες του να είσαι πριγκίπισσα.  4.    Ραπουνζέλ: Οριακή διαταραχή Προσωπικότητας Η Ραπουνζέλ είναι κλεισμένη όλη της τη ζωή σε ένα πύργο από την υποτιθέμενη μητέρα της, παρουσιάζοντας

Ο Μαγικός Καθρέφτης και η Κακιά Βασίλισσα στην Χιονάτη

Γιορτινές μέρες έχουμε, Χριστούγεννα, και ποιος δεν λησμονεί την παιδική του αθωότητα και ποιος δεν θα ήθελε όλη του η ζωή να ήταν όπως τότε. Απλή και μαγική σαν παραμύθι. Όμως πόσο απλά και πόσο μαγικά μπορεί να είναι τα παραμύθια, αφού είναι προϊόντα ανθρώπων και μάλιστα ενηλίκων; Ποιες πτυχές της ψυχολογίας ενός ανθρώπου ξεδιπλώνουνε μέσα από τους συμβολισμούς τα παραμύθια; Και ποιοι είναι αυτοί οι συμβολισμοί και τι αντιπροσωπεύουν; Σήμερα θα μιλήσουμε για το παραμύθι της Χιονάτης, και συγκεκριμένα, τις εικόνες της κακιάς μητριάς και του μαγικού καθρέφτη της. Η ιδέα της  Nancy van den Berg-Cook για είναι να μελετήσει το παραμύθι με επίκεντρο την σατανική βασίλισσα, παρά την Χιονάτη, και να δούμε τα γεγονότα από την μεριά της. Η   ιδέα   αυτή   προήλθε   από   ένα   εξαιρετικό   βιβλίο   του  Jacqueline Schectman: The Step Mother in Fairytales, Bereavement and the Feminine Shadow (1993). Πριν προχωρήσουμε με την ιστορία, ας επανεξετάσουμε το ερώτημα γιατί ψάχνου

Τι γνωρίζουμε αλήθεια για την υδροκεφαλία;

Η ίδια η υδροκεφαλία είναι από τα λιγότερο κατανοητά θέματα. Πάμε να μάθουμε λοιπόν τα βασικά: Τι είναι η υδροκεφαλία: Η υδροκεφαλία είναι ένας όρος που αναλύεται ως ύδωρ (νερό) και κεφαλή. Ως τέτοια, η υδροκεφαλία παλαιότερα περιγράφεται ως "νερό στον εγκέφαλο", παρόλο που το υγρό στο εσωτερικό της κεφαλής δεν είναι νερό, αλλά, αντιθέτως, εγκαφαλονωτιαίο υγρό (CSF). Αυτό το υγρό που προορίζεται να παρέχει τροφή και υποστήριξη στον εγκέφαλο, αλλά όταν δεν απορροφάτε σωστά, τότε πλεονάζει στο κρανίο. Όταν συσσωρεύεται αρκετή ποσότητα, το υγρό στο κρανίο προκαλεί την εκτεταμένη μορφή του όπου σηματοδοτεί την κατάσταση. Όταν αυτό το υγρό συσσωρεύεται, μία σειρά από συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν, συμπεριλαμβανομένων των ψυχικών διαταραχών, τους σπασμούς και το οφθαλμικό τούνελ. Πως προκύπτει η υδροκεφαλία: Υπάρχουν δύο τύποι υδροκεφαλίας: Η αποκτηθείσα από τους συγγενείς. Στις συγγενείς υδροκεφαλίες, το πρόβλημα αναπτύχθηκε χάρη σε μια ευρεία ποικιλί